woensdag 29 december 2010

Donkere dagen

Je hebt mensen die zich al maanden verheugen op kerst en oud en nieuw. Die half augustus met een kookboek in de zon gaan zitten om het kerstdiner samen te stellen. Die half oktober alle Sinterklaas en kerstcadeaus al ingepakt en wel achterin de kledingkast hebben liggen. Die in de uitverkoop van vorig jaar alvast hun nieuwe outfit hebben gekocht en niet kunnen wachten om te schitteren tijdens eerste en tweede kerstdag in het nabij gelegen restaurant, waar de rest van de stad ook gereserveerd heeft.
Ze zijn er. Van die mensen die, in hun handen wrijvend, zin zeggen te hebben in de winter en die niet kunnen wachten tot de dagen korter worden.

En dan heb je de mensen die dat allemaal niet hebben. Die in meer of mindere mate zenuwachtig worden bij het naderen van december. Die je op vierentwintig december gehaast en met rode vlekken in hun nek door de winkelstraat ziet rennen in de hoop binnen twee uur alle cadeautjes gekocht te hebben zodat ze nog tijd hebben om boodschappen te doen voor het eten. Die je licht gestrest en met verwilderde ogen het restaurant ziet binnenkomen omdat ze niet naast een bepaald familielid willen zitten. Van die mensen die niet kunnen wachten tot januari weer begint, zodat ze eindelijk kunnen beginnen met hun nieuwe voornemens.

En dan is er nog een groep. Mensen die maar op halve kracht draaien. Die niet kunnen rennen, die niet kunnen voorbereiden. Omdat het allemaal teveel moeite kost. Ik denk dat ik tot deze groep behoor. Ik heb nét op tijd mijn cadeautjes binnen, heb het geluk dat ik alleen tijdens het kerstdiner hoef na te denken over eten, en heb geen ontzettend vervelende familieleden waar ik niet naast wil zitten. Wat ertoe leidt dat ik alles over me heen laat komen.

Voor mijn groep mensen is schuilen de beste manier om deze dagen door te komen. Wanneer mijn aanwezigheid niet meer nodig is, trek ik me terug. In mijn huis en in donkere filmzalen, waar ik me verlies in de verhalen van anderen. Door het ontbreken van enige verplichtingen slaap ik eerst tot onwaardige tijdstippen uit, waarna ik met de gordijnen dicht in huis rondscharrel. Wanneer de schemering alweer langzaam inzet, waag ik me buiten, met mijn muts ver over mijn hoofd heengetrokken om ieder overbodig licht tegen te houden. Pas in de zaal voelt het weer veilig. Het licht van de projectie brengt namelijk afleiding en vermaak.

Voor een ieder die zich hierin herkent, en ook voor hen die al dan niet van deze tijd van het jaar houden heb ik een aantal tips:
Ga naar Potiche, als je van humoristische Franse films met Gerard Depardieu en Catherne Deneuve houdt, maar verwacht geen standaard Franse film! Another Year is zo'n heerlijke film van Mike Leigh, waarbij het volmaakte geluk wordt aangevuld door alle ellende van anderen. Een film die hartverscheurend is, maar ook prachtig en liefdevol. En voor ouderwets Amerikaans filmhuis vermaak is er The Kids Are All Right. Over een niet zo standaard standaard Amerikaans gezin, waarbij alle vooroordelen worden bevestigd en ontkracht.
Het belangrijkst is: laat je gaan! Lach mee! Het maakt niet uit of het om de herkenning of de verbazing is. Of het uit medelijden of zelfmedelijden is. Houd je niet in omdat er andere mensen in de zaal zitten. Ik heb me al dagen samen met volslagen onbekenden enorm vermaakt om wat we zagen. De feestdagen gaan toch uiteindelijk om samenzijn?

Potiche


Another Year


The Kids Are All Right

dinsdag 28 december 2010

zondag 19 december 2010

Verhalen

Om nog even terug te komen op een van de fijnste gebeurtenissen van de maand november: het IDFA. Mijn favoriete onderdeel is DocLab, het nieuwe media programma. Enerzijds richt DocLab zich op technologieën die in de wereld van 'digital storytelling' nieuwe mogelijkheden bieden (denk bv aan de mobiele telefoon, camera's die 360 graden kunnen capturen etc). Anderzijds brengt DocLab de digitale media naar het grote scherm.



Ik vind het soms lichtelijk angstaanjagend, de hoeveelheid toffe en inspirerende projecten die nu al online te vinden zijn. Zelfs met slechts zicht op slechts een klein deel van het aanbod ben ik al overweldigd. Dit jaar kwamen er, net als vorig jaar overigens, weer bijzondere websites langs die enorm de moeite zijn om te bezoeken.

Zo presenteerde Zach Wise, die op de multimedia afdeling van de NY Times werkt, zijn bookmarks: Bijvoorbeeld Everynone, waar prachtige associatieve filmpjes op te zien zijn, The Archive, een film over toewijding en muziek, een filmpje over Stoopsitting, een typisch Amerikaanse gewoonte die ik graag in Amsterdam zou introduceren of het filmpje over The Lost Tribes van NY. Dingen waar je blij van wordt.

Een van de mooiste projecten is naar mijn mening Highrise, Out of my Window. Een project waarin in verschillende steden ter wereld zowel binnen als buiten hoge flatgebouwen wordt gekeken. Met prachtige collages van de omgeving, waar je al scrollend filmpjes, foto's en verhalen kunt aanklikken.

Verhalen vertellen, zo toont DocLab, kan tegenwoordig op duizenden mogelijkheden. Waarom zou je je beperken tot alleen woorden of alleen beeld? Alle verhalen eisen hun eigen vorm, het is aan de vertellers om de juiste vorm te vinden en die dan zo goed mogelijk te gebruiken. Daardoor was het, wederom naar mijn mening, dan ook bijzonder inspirerend om op een van de DocLab avonden getracteerd te worden op een avond ouderwets verhalen vertellen.

Eens per maand in Toomler, en bij hoge uitzondering nu in een bioscoopzaal van Tuschinski, werden Echt Gebeurde Verhalen verteld. Ik moet met het schaamrood op mijn kaken bekennen dat ik er nog niet eerder van gehoord had, maar heb wel per direct mijn hart verpand aan het concept. Van alle verhalen, en vooral alle mogelijkheden voor het vertellen van verhalen, die DocLab aanbiedt, is dit toch wel de meest uitgeklede, ontroerende en makkelijkste vorm: één persoon, één microfoon, en een lichtje. En dan gewoon vertellen.

The Lost Tribes of New York City from Carolyn London on Vimeo.

dinsdag 14 december 2010

WDYDWYD?

Het is zo'n simpele vraag. Maar verzin maar eens een goed antwoord.

Why do you do what you do?

Niet alleen moet je weten wat je doet, je moet ook nog eens weten wat de reden daarvoor is.

Ik ben het gaan proberen in gesprekken met totale vreemden, ik ben ze gaan vragen waarom ze doen wat ze doen. Meestal is het eerste antwoord iets in de trant van "omdat het mijn baan is", of "gewoon". Maar daar gaat het niet om. Het een kan losstaan van het ander. De vraag die meestal gesteld wordt - wat doe je - wordt beantwoord met het vak, de bron van inkomsten, het levensonderhoud. Dat hoeft echter niets te maken te hebben met wat je echt doet en waarom je dat doet. Je kunt de hele dag wc's staan schrobben, maar toch eigenlijk vooral bezig willen zijn met mensen troost bieden, op wat voor manier dan ook. Of je bent een belangrijke advocaat, maar eigenlijk wil je gewoon alleen maar plezier hebben. Het kan allemaal.
Feit is dat het het stellen van deze vraag prachtige antwoorden oplevert, en minstens zoveel mooie gesprekken die daarop volgen. Het is letterlijk onmogelijk om binnen een paar minuten te zijn uitgepraat omdat het direct ergens over gáát.

Intussen zijn online al ontelbare foto's, collages en kaarten waarop mensen zo eerlijk mogelijk deze vraag proberen te beantwoorden te vinden. Ik hoorde er een tijd geleden over, toen J onderstaande video gemonteerd had. Op Burning Man werd de vraag ook gesteld. Ik dacht dagenlang na over een mogelijk antwoord en verzon uiteindelijk mijn reden. Of ik nog steeds hetzelfde zou antwoorden? Geen idee. Maar misschien moet je het me eens vragen...

Tot besluit kan ik niet meer dan vragen: Waarom doe JIj wat je doet?



De stop-motion video die J monteerde:


Find more videos like this on wdydwyd?

dinsdag 7 december 2010

Angst

Zijn wij mensen niet allemaal vooral op zoek naar veiligheid en geborgenheid? Is dat niet waarom we trouwen, kinderen krijgen en jarenlang naar hetzelfde bureau fietsen om daar ons werk te doen? Gaan we daarom altijd op vakantie naar dat ene dorp in Frankrijk, waar de bakker op de hoek altijd op zondagochtend verse croissants bakt? Waarom zou je je in onbekende avonturen storten, waarvan de afloop niet duidelijk is en waarvan je niet zeker weet of ze wel leuk zullen zijn? Waarom zou je jezelf in een situatie brengen die eng is?

Omdat je nooit weet hoe het je leven kan verrijken.
Omdat je jezelf kunt verbazen.
Omdat je achteraf gezien vaak kunt concluderen dat dát de momenten waren die je je herinnert.

Voor mij was dat jaren geleden weggaan uit Limburg om in Amsterdam te gaan studeren en voor het eerst verliefd te worden op een stad. In m'n eentje met een rugzak naar de andere kant van de wereld reizen om te ontdekken dat ik het overal leuk kon hebben en vrienden kon maken. Andere continenten bereizen en me realiseren dat al die vooroordelen vaak alleen vooroordelen zijn. Mijn blog op Facebook zetten en merken dat sommige mensen mijn stukjes lezen. 'Ja' zeggen tegen vreemde voorstellen, om in geweldige situaties terecht te komen. Een stand-up comedy cursus doen en acht minuten lang grapjes maken op een podium.

Niet alles hoeft enorm succesvol uit te pakken. Soms zijn de situaties die op vreemde voorstellen volgen ronduit vreemd of saai, en acht minuten lang grapjes maken betekent nog niet dat je een beroemde komediant moet worden. Niet alle verhalen die ik schrijf zijn even succesvol. Maar daar gaat het uiteindelijk niet om. Het gaat erom dat je, als je iets eng vind, niet ervan moet weglopen, maar er juist naar toe. Naar nieuwe mogelijkheden. Op nieuwe avonturen af. Tegen nieuwe ontdekkingen aan.

Dus bij deze de vraag: waar ben jij bang voor? Wanneer ga je lopen, en welke kant op?

zondag 5 december 2010

zaterdag 4 december 2010

Supermarkt

Dinsdagavond, half zeven in de rij bij de kassa:

- Bent u van plan al die mandarijntjes los op de band te leggen mevrouw?
- Ja, dat was ik inderdaad van plan.
- Maar mevrouw, dat kan toch niet? Daar moet een zakje omheen.
- Nou meneer, ik probeer eigenlijk zo min mogelijk zakjes te gebruiken.
- Maar daar hebben dus andere mensen ook last van,dat u geen zakjes wilt gebruiken.
- Ik denk dat het wel mee valt, dat anderen daar last van hebben. We zullen het zo zien hè.
- Ik begrijp eerlijk gezegd niet waarom u geen zakje wilt gebruiken, dit kan toch zo niet?
- Nou meneer, daar heb ik zo mijn redenen voor.
- Maar dat gaat toch nooit lukken? Dat kost toch veel te veel tijd allemaal?
- Meneer, als u wilt mag u wel voor hoor, dan hoeft u niet bang te zijn dat het u tijd kost.
- Nou, graag. Maar u wilt dus niet de discussie aan begrijp ik?
- Nee meneer, ik ben moe en ik heb niet zo'n zin in deze discussie.
- Maar ja, anderen hebben dus nu ook last van uw moeheid.
- Volgens mij hebt u alleen daar last van meneer.
- Ik begrijp dus dat u gewoon los mandarijntjes op de band wil leggen zonder erover te discussiëren.
- Inderdaad meneer.

Korte stilte
- Ik snap niet waarom u die discussie niet aan wil gaan.
- Meneer, het zou überhaupt niet in me opkomen om op uw manier tegen mensen te praten, ik vind u vreselijk negatief en ik heb geen zin om me ook zo te gedragen. Als ik dat wel had zou ik voldoende argumenten kunnen aandragen om een interessante discussie aan te gaan, maar helaas ben ik daar vandaag te moe voor.

In de tussentijd legt het kassameisje zonder problemen de negen mandarijntjes op de weegschaal, weegt ze, en neemt een volgend artikel van de band.

- Fijne avond. U ook meneer. Succes met het inoakken van uw boodschappen.